Στέβια: η ζάχαρη του μέλλοντος

 

Φυτό με θαυματουργές ιδιότητες η στέβια, η "ζάχαρη" του μέλλοντος, αλλά και εναλλακτική προσοδοφόρα καλλιέργεια για τους Έλληνες γεωργούς. Φυτό με θαυματουργές ιδιότητες, η “ζάχαρη” του μέλλοντος, αλλά και εναλλακτική προσοδοφόρα καλλιέργεια για τους Έλληνες γεωργούς χαρακτηρίζεται η στέβια (Stevia rebaudiana Bertoni).
Πρόκειται για μια εντελώς νέα καλλιέργεια, η οποία μέχρι σήμερα είναι άγνωστη όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η διαδικασία έγκρισης χρήσης της στεβιοσίδης (του υποπροϊόντος της στέβιας) ως νεοφανές τρόφιμο και υποκατάστατο της ζάχαρης είναι σε εξέλιξη και αναμένεται εντός του πρώτου εξαμήνου του τρέχοντος έτους να πάρει το “πράσινο” φως από την Κομισιόν. Ήδη υπάρχει η θετική γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA).
Τα παραπάνω επισημαίνει ο καθηγητής Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Πέτρος Λόλας, ο οποίος από το 2005 πραγματοποιεί συστηματική επιστημονική έρευνα για το φυτό και τη δυνατότητα καλλιέργειάς του στη χώρα μας, μέσω κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων χρηματοδότησης.
Στο πλαίσιο της έρευνας σε παραδοσιακά καπνοπαραγωγικές περιοχές αποδείχθηκε ότι η στέβια θα μπορούσε να αντικαταστήσει τον καπνό ή άλλες καλλιέργειες που εγκαταλείπονται, εξασφαλίζοντας ικανοποιητικό εισόδημα και απασχόληση σε μία αγροτική οικογένεια. Σύμφωνα με τον ίδιο, παρουσιάζει μεγάλο αγροτικό αλλά και επιχειρηματικό ενδιαφέρον, ενώ αναμένεται να συμβάλει “υγειονομικά” στη χώρα, λόγω των θαυματουργών ιδιοτήτων της.
Στο πλαίσιο αυτό, απαντά σε πέντε ερωτήσεις σχετικά με τη… ζάχαρη του μέλλοντος:
1. Πώς θα μπορούσε να αποδειχθεί εναλλακτική δυναμική καλλιέργεια;
Εφόσον πάρει λοιπόν το “πράσινο” φως σε ευρωπαϊκό επίπεδο φέτος, λογικά το 2012 θα μπορούν οι παραγωγοί να καλλιεργήσουν στέβια.
Θα μπορούσε συγκεκριμένα να αποτελέσει μια νέα εναλλακτική δυναμική καλλιέργεια για τους πρώην καπνοπαραγωγούς, καθώς η παραγωγή της μοιάζει πολύ με εκείνη του καπνού, τόσο ως προς τις εδαφοκλιματικές συνθήκες και περίοδο καλλιέργειας, όσο και ως προς τις καλλιεργητικές πρακτικές.
Η στρεμματική απόδοση του φυτού κυμαίνεται από 100 έως και 500 κιλά ανά στρέμμα, ενώ με τις σημερινές τιμές που ισχύουν σε άλλα μέρη του κόσμου για τα φύλλα ή τις γλυκαντικές ουσίες που παράγονται από αυτά (τη στεβιοσίδη και τη ρεμπαουδιοσίδη), εξασφαλίζεται ικανοποιητικό εισόδημα και απασχόληση, χωρίς καμιά επιδότηση.
Μάλιστα, επειδή δεν έχει ούτε πολλούς ούτε σοβαρούς “εχθρούς” ή ασθένειες, ενδείκνυται για βιολογική ή ολοκληρωμένη παραγωγή και έτσι θεωρείται πράσινη καλλιέργεια. Αποτελεί δε πολυετές, πολύκλαδο και ποώδες φυτό, που ζει ή καλλιεργείται αλλού ως ετήσιο και αλλού για περίπου τέσσερα χρόνια, όπως και στην Ελλάδα.
2. Παρουσιάζει επιχειρηματικό ενδιαφέρον η εν λόγω καλλιέργεια;
Σαφώς. Η καλλιέργεια μόνη της δεν φτάνει. Απαιτείται και το τελικό προϊόν, χρειάζονται δηλαδή μονάδες μεταποίησης της στέβιας, οι οποίες θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και θα δώσουν ώθηση στα παράπλευρα επαγγέλματα και κατ’ επέκταση στην ανάπτυξη της χώρας.
Υπάρχει έντονο ενδιαφέρον τόσο από πλευράς ιδιωτών όσο και από πλευράς της Εθνικής Ένωσης Στεβιοκαλλιεργητών για τη δημιουργία μονάδας παραγωγής στεβιοζάχαρης.
Οι μεγαλύτεροι χρήστες της στεβιοσίδης είναι η βιομηχανία τροφίμων, ποτών, ζαχαροπλαστικής και η φαρμακευτική βιομηχανία, αφού η ουσία υποκαθιστά τη ζάχαρη για τους διαβητικούς.
Στο μεταξύ, από τα στελέχη του φυτού παράγεται πράσινη χρωστική ουσία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τη βιομηχανία τροφίμων και τη ζαχαροπλαστική, ενώ τα υπολείμματα των φύλλων, μετά την εξαγωγή των γλυκαντικών ουσιών, αποτελούν ζωοτροφή.

3. Ποιες είναι ιδιότητες του φυτού;
Χάρη στη χημική της δομή, οι γλυκαντικές ουσίες που παράγονται από τα φύλλα της είναι φυσικές και όχι συνθετικές, με μηδενική θερμιδική αξία και άρα συμβάλλουν στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας.
Το φυτό έχει επιπλέον ιδιότητες όπως αντιυπερτασικές, αντιβακτηριακές, αντιοξειδωτικές, ενώ είναι προληπτικό της τερηδόνας, ρυθμιστής ζαχάρου στο αίμα, καρδιοτονωτικό, επουλωτικό, περιποιητικό δέρματος. Μάλιστα, η στεβιοζάχαρη είναι 200-300 φορές πιο γλυκιά από την κοινή ζάχαρη.
4. Ποιες περιοχές στη χώρα ενδείκνυνται για την καλλιέργειά του;
Η έρευνα του πανεπιστημίου έδειξε ότι αρκετές περιοχές της χώρας αποτελούν ιδανικό τόπο για την καλλιέργεια της στέβιας.
Μάλιστα, το 2008 πραγματοποιήθηκε έρευνα, με χρηματοδότηση της νομαρχίας, και σε τέσσερα χωριά του νομού Θεσσαλονίκης (Αρετή, Ζαγκλιβέρι, Λίμνη και Λουδίας) με ικανοποιητικά αποτελέσματα.
5. Σε ποιες χώρες έχει παρουσία η στεβιοζάχαρη;
Η στέβια, στις διάφορες μορφές της, χρησιμοποιείται σε περισσότερες από 20 χώρες ως υποκατάστατο της ζάχαρης, ως συμπλήρωμα διατροφής και δίαιτας. Στην Ιαπωνία και άλλες ασιατικές χώρες γίνεται χρήση αυτής από τα μέσα της δεκαετίας του 1970.
Στην Κίνα, τσάι από φύλλα στέβιας συνίσταται ως ορεκτικό, ως χωνευτικό, για απώλεια βάρους, για διατήρηση της νεότητας, ως διαιτητικό ή και για μείωση της επιθυμίας για κάπνισμα και ποτό.
Στις ΗΠΑ, η ρεμπαουδιοσίδη και στην Αυστραλία - Ν. Ζηλανδία η στεβιοσίδη από το τέλος του 2008 χρησιμοποιούνται και ως υποκατάστατο της ζάχαρης. Ήδη, στη Γαλλία, εταιρείες τροφίμων πήραν έγκριση χρήσης της ρεμπαουδιοσίδης σε τρόφιμα για δύο έτη. Στην Ιαπωνία και την Κορέα η στεβιοσίδη καλύπτει περί το 40% - 50% της αγοράς γλυκαντικών ουσιών.
Η στέβια, στις διάφορες μορφές της, χρησιμοποιείται και στη Νότια Αμερική για περισσότερα από 500 χρόνια, στην Ελβετία και σε ορισμένες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της Αφρικής.
Στην Ε.Ε. επιτρέπεται από το 2005 η χρήση της στέβιας και εκχυλισμάτων της στα σιτηρέσια (ως αρωματικό συστατικό) έως ποσοστό 2% και στα καλλυντικά. Σήμερα, εκτιμάται πως χρήση στέβιας, κάθε μέρα, σε διάφορες χώρες, κάνουν πάνω από 150 εκατομμύρια άνθρωποι.
* Από το 1887. Η στέβια εντοπίστηκε από τον φυσιοδίφη Bertoni το 1887 στα υψίπεδα της Παραγουάης στα σύνορα με τη Βραζιλία και χρησιμοποιούνταν από τις φυλές των Ινδιάνων, οι οποίοι τη θεωρούσαν “μαγικό” βότανο.

Πηγή: trikalinanea.gr