Τα αρωματικά - φαρμακευτικά φυτά είναι προϊόντα που αφήνουν κέρδος, με την προϋπόθεση ότι ο παραγωγός θα ασχοληθεί σοβαρά και θα τηρηθούν οι κανόνες για μια ποιοτική παραγωγή

απόδοση

Ο νεοεισερχόμενος παραγωγός προτείνεται να αρχίσει με περισσότερα του ενός είδη: δύο ή τρία ετήσια και τέσσερα ή πέντε πολυετή φυτικά υλικά

Eσοδα που μπορούν να φθάνουν τα 8.000 ευρώ σε ετήσια βάση μπορεί να εξασφαλίσει μια καλλιέργεια αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών έκτασης 10 στρεμμάτων που παράγει αιθέρια έλαια.
Παράλληλα όμως με το εισόδημα που υπόσχεται, η καλλιέργεια των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών αποκτά ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον δεδομένου ότι έχει ενταχθεί και στα σχέδια βελτίωσης και προβλέπει ενισχύσεις για την εγκατάσταση φυτείας από 40% έως και 75%, ανάλογα με την ιδιότητα του δικαιούχου και τον τόπο της μόνιμης κατοικίας ή έδρας.
Θα πρέπει βέβαια -όπως επισημαίνει στις "Επαγγελματικές Ευκαιρίες" η δρ Λίνα Χατζοπούλου, υπεύθυνη έρευνας στο τμήμα αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών του ΕΘΙΑΓΕ- να σημειωθεί ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ελληνες παραγωγοί είναι η έλλειψη πιστοποιημένου ελληνικού πολλαπλασιαστικού υλικού αρωματικών φαρμακευτικών φυτών και κατοχυρωμένων ελληνικών ποικιλιών, καθόσον δεν προβλέπεται μέχρι στιγμής η εγγραφή τους στον Εθνικό Κατάλογο ποικιλιών καλλιεργούμενων φυτικών ειδών.
Ο νεοεισερχόμενος παραγωγός προτείνεται να αρχίσει με περισσότερα του ενός είδη: δύο ή τρία ετήσια και τέσσερα ή πέντε πολυετή φυτικά υλικά.
Τα ετήσια δίνουν την εμπειρία μέσω του πλήρους κύκλου της καλλιέργειας κατά το πρώτο έτος, από το πολλαπλασιαστικό υλικό έως τη συγκομιδή.
Τα πολυετή φυτά αναπτύσσονται, για να δώσουν το μέγιστο και βέλτιστο της παραγωγής τους, συνήθως μετά τον δεύτερο χρόνο.

Δεδομένου ότι οι συνήθεις στρεμματικές αποδόσεις των αρωματικών φαρμακευτικών φυτών στην Ελλάδα μπορούν να κυμαίνονται κατά μέσο όρο από 150 έως 500 ευρώ ή και πολύ περισσότερο (καθαρά ανά στρέμμα), ανάλογα με το είδος, το μέγεθος της καλλιεργούμενης έκτασης θα προσδιορίσει και την πρόσοδο.
Εκτάσεις τεσσάρων - πέντε συνολικά στρεμμάτων είναι συνήθως πάρα πολύ μικρές για πραγματικά έσοδα, διαθέτοντας χύδην ξηρά αρωματικά φαρμακευτικά φυτά. Για να είναι κερδοφόρες οι πωλήσεις αυτών των υλικών θα πρέπει να επεκταθεί η παραγωγή τους.
Τα αρωματικά φαρμακευτικά φυτά χρησιμοποιούνται ως νωπά (π.χ. βασιλικός, δυόσμος), ή ξηρά φυτικά υλικά -ως έχουν, ή μετά από σχετική κατεργασία- ή προορίζονται για περαιτέρω προϊόντα μεταποίησης - υψηλής προστιθέμενης αξίας (αιθέρια έλαια, ή άλλες βιοδραστικές ουσίες). Ολοι οι πιθανοί χειρισμοί μετά τη συγκομιδή (ξήρανση, κοπή, διαλογή, αποθήκευση κ.ά) έχουν ιδιαίτερη σημασία γιατί προσδίδουν υπεραξία στο προϊόν, όμως πρέπει να γίνονται με ιδιαίτερη προσοχή και με τα σωστά μέσα, ώστε το τελικό προϊόν να είναι υψηλής ποιότητας.
Συμπερασματικά, τα αρωματικά φαρμακευτικά φυτά είναι προϊόντα που αφήνουν κέρδος, με την προϋπόθεση ότι ο παραγωγός θα ασχοληθεί σοβαρά και θα τηρηθούν οι κανόνες και αρχές για μια ποιοτική παραγωγή.
Μια μέτρια στρεμματική απόδοση, μετά την αφαίρεση των εξόδων, μπορεί να υπολογίζεται σε 150-250 ευρώ ανά στρέμμα.
Υπάρχουν αρκετά είδη αρωματικών φαρμακευτικών Φυτών που αποδίδουν και περισσότερο από 300 ευρώ ανά στρέμμα, ενώ για τα αιθέρια έλαια η απόδοση ανά στρέμμα μπορεί να φθάσει τα 800 ευρώ.
Η προώθηση και εμπορία των αρωματικών φαρμακευτικών φυτών και των αιθέριων ελαίων είναι ιδιαίτερα σημαντικές και καθορίζουν ουσιαστικά την οικονομικότητα του όλου εγχειρήματος. Αγορές υπάρχουν και μάλιστα με αρκετά περιθώρια ώστε να απορροφήσουν την όποια ελληνική παραγωγή.
Η είσοδος σε νεόφερτους είναι σίγουρα εφικτή, αλλά και δύσκολη. Βασικές προϋποθέσεις για την επιτυχή είσοδο και εδραίωση στον τομέα αυτό, ιδιαίτερα στις ξένες αγορές, είναι προϊόντα υψηλής ποιότητας και κυρίως σταθερότητα και συνέχεια στην παράδοση.
Που θα απευθυνθώ

• Δρ Πασχαλίνα Χατζοπούλου. Αναπληρώτρια ερευνήτρια ΕΘΙΑΓΕ. ΚΓΕΒΕ - Τμήμα Αρωματικών Φαρμακευτικών Φυτών. 2310 471110. xatzlin@yahoo.gr
• ΑΝΚΙ Αναπτυξιακή Κιλκίς. 23410 25305
• Ελένη Μυρωνίδου. Γεωπόνος της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής myrepsosgr@hotmail.com

Οι παράγοντες που πρέπει να εξεταστούν πριν από την έναρξη της καλλιέργειας
Η διερεύνηση της αγοράς θεωρείται καθοριστική για τα είδη των αρωματικών φαρμακευτικών φυτών που θα επιλεγούν για καλλιέργεια. Ομως και άλλοι παράγοντες πρέπει να εξεταστούν, προσεκτικά, πριν από την τελική επιλογή και την εμπλοκή με τις καλλιέργειες:
Η καταλληλότητα των εδαφών και των κλιματικών συνθηκών. Τα περισσότερα είδη αρωματικών φαρμακευτικών φυτών ευδοκιμούν και σε εδάφη μέτριας γονιμότητας, με PH 6-7. Σημαντικό είναι να διασφαλίζεται η καλή αποστράγγιση και ο αερισμός του εδάφους, που επιτυγχάνεται με την κατάλληλη κατεργασία.
Ορισμένα είδη όπως η λεβάντα, το τσάι του βουνού, ορισμένα είδη φασκόμηλου κ.ά. αποδίδουν την καλύτερη ποιότητα και προσαρμόζονται καλύτερα σε μεγαλύτερα υψόμετρα.
Οι κλιματολογικές συνθήκες και ιδιαίτερα οι χαμηλές θερμοκρασίες και η διάρκεια των παγετών που σημειώνονται στην περιοχή θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπ' όψιν, διότι κάποια είδη είναι ευαίσθητα, ή και αντενδείκνυνται να καλλιεργηθούν σε παρόμοιες συνθήκες.
H διαθεσιμότητα του νερού. Τα περισσότερα είδη μπορούν να καλλιεργηθούν ως ξηρικά, με 1-2 ποτίσματα στη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου (π.χ. ρίγανη, φασκόμηλο) ή και τελείως ξηρικά. Αλλα είδη είναι πολύ περισσότερο απαιτητικά σε νερό (μέντα, δυόσμος, βασιλικός κ.ά.) και θεωρούνται ποτιστικές καλλιέργειες.
Αντιμετώπιση εχθρών και προσβολών: Τα φυτά δεν προσβάλλονται εύκολα από εχθρούς και ασθένειες, ιδιαίτερα όταν καλλιεργούνται σε περιβαλλοντικές συνθήκες (κλίμα, έδαφος, υψόμετρο) παραπλήσιες του βιότοπου στον οποίο ευδοκιμούν.
Θα πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα η μεγάλη σημασία και η αναγκαιότητα της βιολογικής καλλιέργειας, η οποία ενδείκνυται γι' αυτά τα φυτικά είδη, αλλά και τα παραγόμενα προϊόντα έχουν σαφώς καλύτερη ποιότητα και καλύτερες τιμές.