Οικολογικές λύσεις

Σήμερα όλοι μπορούμε να γίνουμε παραγωγοί ενέργειας και να κάνουμε αυτάρκεις τις αστικές περιοχές όπου ζούμε.

Οι μητροπόλεις μπορούν να αυτονομηθούν ενεργειακά με συστήματα φωτοβολταϊκών συλλεκτών πάνω στις ταράτσες, καθώς και με τη νέα τεχνολογία του υδρογόνου.

Κάθε Έλληνας καταναλώνει κατά μέσο όρο 4.808 ΚWh (κιλοβατώρες) ηλεκτρικής ενέργειας το χρόνο, τη στιγμή που το 1950, έτος ίδρυσης της ΔΕΗ, το ποσό αυτό ανερχόταν μόλις στις 88 ΚWh. Αυτό σημαίνει πως μια οικογένεια τριών ατόμων χρειάζεται πάνω από 14.000 kWh ετησίως, για να χρησιμοποιεί τις λάμπες φωτισμού, το πλυντήριο, το φούρνο, την τηλεόραση, τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή το φορτιστή του κινητού.

Για να καταλάβουμε τι σημαίνει η παραγωγή ηλεκτρισμού και για να συνειδητοποιήσουμε την ενεργειακή δίψα των σύγχρονων μεγαλουπόλεων, αρκεί να σκεφτούμε το… κουδούνι της εξώπορτας. Τα κουδούνια των σπιτιών λειτουργούν με ένα μετασχηματιστή των 12 Βολτ που καταναλώνει περίπου 4 Βατ ρεύματος ανά ώρα. Και αυτό συμβαίνει συνεχώς, ακόμα και αν κανείς δεν χτυπήσει την πόρτα. Φαινομενικά είναι ελάχιστο. Αλλά αν το πολλαπλασιάσουμε, για παράδειγμα, με 50 εκατομμύρια σπίτια, έχουμε 200 εκατομμύρια Βατώρες, όσες δηλαδή παράγει ο σταθμός της ΔΕΗ στην Ρόδο.

Η ζήτηση ρεύματος είναι μόνο ένα τμήμα του «ενεργειακού γεύματος» των πόλεων. Υπάρχουν επίσης άλλα δύο μεγάλα «πιάτα»: η οικιακή θέρμανση και τα καύσιμα για τα μέσα μαζικής μεταφοράς και τα αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης. Αυτό το τρίπτυχο δημιουργεί τη ρύπανση του περιβάλλοντος και επιβαρύνει το πορτοφόλι των πολιτών. Αλλάζοντας όμως τις μεθόδους παραγωγής και εξοικονόμησης ενέργειας μπορούν να περιοριστούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις και να μειωθούν οι λογαριασμοί. Να πώς.

Ενέργεια κατ’ οίκον

Καταρχάς, ο ηλεκτρισμός για τις κατοικίες μπορεί να παραχθεί από φωτοβολταϊκούς συλλέκτες. Χάρη σε μια σειρά παροχών, σε λιγότερο από 10 χρόνια το κόστος εγκατάστασης του συστήματος μπορεί να αποσβεστεί. Το φωτοβολταϊκά συστήματα δεν είναι όμως η μόνη λύση. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, εφαρμόζεται το μοντέλο της λεγόμενης οικιακής μικροσυμπαραγωγής, με εγκαταστάσεις των 6 kW ακόμα και για μεμονωμένες οικογένειες.. Ένας μικρός σταθμός συμπαραγωγής θα μπορούσε λοιπόν να παρέχει θέρμανση και ηλεκτρισμό σε μια ολόκληρη γειτονιά. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται το Σενάου, στη Γερμανία. Με τους 35.000 κατοίκους του, είναι η πρώτη πόλη της Ευρώπης που κατέστη αυτόνομη από το εθνικό δίκτυο ηλεκτρισμού και μάλιστα άρχισε να πουλά τον ηλεκτρισμό που παράγουν οι κάτοικοι. Στο μέλλον, παρόμοιες εφαρμογές θα διευκολύνονται από τη χρήση υδρογόνου και κυψελών καυσίμων.

1. ΛΟΝΔΙΝΟ μηδενικό CO₂

Πειράματα για τον περιορισμό ή την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων πραγματοποιούνται και σε άλλες πόλεις. Το 2002 ο Κεν Λίβινγκστοουν, δήμαρχος του Λονδίνου, άναψε το πράσινο φως για το σχέδιο BedZed (Beddington Zero Energy Development) που αφορά το Μπέντινγκτον, μια περιοχή της συνοικίας του Σάτον. Πρόκειται για μια περιοχή «μηδενικού ισοζυγίου» όσον αφορά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ενός από τα κυριότερα αέρια του θερμοκηπίου που ευθύνεται για την υπερθέρμανση της Γης.

Στο Μπέντινγκτον χρησιμοποιείται μόνο ενέργεια που παράγεται τοπικά από ανανεώσιμες πηγές. Η θέρμανση και το ηλεκτρικό ρεύμα παράγονται από εγκαταστάσεις συμπαραγωγής που τροφοδοτούνται από άχρηστα ξύλα. Εξάλλου, ο προσανατολισμός των κτιρίων προς το νότο εξασφαλίζει τη μέγιστη αξιοποίηση της ηλιακής θερμότητας. Σε συνδυασμό με τους φωτοβολταϊκούς συλλέκτες, τα υψηλά επίπεδα μόνωσης των σπιτιών, τα τριπλά τζάμια, τα ανακυκλωμένα υλικά κατασκευής και τα συστήματα εξοικονόμησης νερού, αυτή η περιοχή του Λονδίνου μπόρεσε να μεταμορφωθεί σε πρότυπο αειφόρου ανάπτυξης.

2. Αιολική ΣΑΓΚΑΗ

Ακόμα πιο προηγμένο είναι το ασιατικό σχέδιο του Ντόνγκταν, προαστίου της Σαγκάης στη Κίνα. Μέσα σε 15 χρόνια, αυτή η πόλη σύμβολο της οικονομικής αναρρίχησης της Ανατολής έφτασε τους 42.000 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, τέσσερις φορές περισσότερο από τη Νέα Υόρκη. Στις προθέσεις του Τσενγκ Λιάνγκ, υπεύθυνου για την ανάπτυξη του νησιού Τσονγκ Μινγκ (όπου θα χτιστεί το Ντόνγκταν), συγκαταλέγεται το σχέδιο μιας διαφορετικής πόλης. Ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκοί συλλέκτες θα παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια· οι ουρανοξύστες με παραπάνω από 30 ορόφους (στη Σαγκάη υπάρχουν περισσότεροι από 4.000) θα εκλείψουν· τα μικρά σπίτια θα περιβάλλονται από πάρκα και γήπεδα του γκολφ. Τα εγκαίνια προβλέπονται για το 2010.

Κρίμα που στην υπόλοιπη Κίνα η προβλεπόμενη δημογραφική έκρηξη θα αναγκάσει 400 εκατομμύρια ανθρώπους να μεταφερθούν από την ύπαιθρο στις πόλεις μέσα στα επόμενα 30 χρόνια, προκαλώντας κρίση στις 90 ήδη υπάρχουσες πόλεις με παραπάνω από 1 εκατομμύριο κατοίκους.

3. ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ χωρίς αυτοκίνητο

Πιο ρεαλιστικό θα ήταν να μιμηθούμε την Ολλανδία, όπου γνωρίζει επιτυχία μια συνοικία που δημιουργήθηκε στο Άμστερνταμ το 1998. Πρόκειται για ένα σύνολο 600 κατοικιών όπου απαγορεύεται αυστηρά η διέλευση αυτοκινήτων στην περιοχή του Ουεστπάρκ, σε απόσταση 3 χλμ. από το κέντρο. Εδώ ζουν 1.800 άτομα που μετακινούνται με ποδήλατα, με τα πόδια ή με τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Στα σπίτια υπάρχει η «τηλεθέρμανση»: το απαραίτητο ζεστό νερό καταφτάνει από ένα μικρό σταθμό συμπαραγωγής, που είναι αρκετός για όλη τη συνοικία. Τα αυτοκίνητα χρησιμοποιούνται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις, όπως για τη μεταφορά ηλικιωμένων ή ατόμων με ειδικές ανάγκες. Ούτε τα απορριμματοφόρα δεν επιτρέπονται. Τα απορρίμματα καταλήγουν μέσω ενός δικτύου στοών σε υπόγεια κοντέινερ τα οποία είναι τοποθετημένα στα όρια της συνοικίας.

4. ΦΡΑΪΜΠΟΥΡΓΚ παθητικά σπίτια

Παρόμοια είναι η περίπτωση του Φράιμπουργκ, μιας πόλης 202.000 κατοίκων στη Γερμανία, όπου σύντομα θα έχει ολοκληρωθεί η συνοικία Φάουμπαν με 2.000 σπίτια για 5.000 κατοίκους. Θα υπάρχουν σπίτια με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας ( 65 kWh ανά τετραγωνικό μέτρο), «παθητικά» σπίτια (κατανάλωση μικρότερη από 15 kWh ανά τετραγωνικό μέτρο) και περίπου 200 κατοικίες που θα μπορούν να παράγουν περισσότερη ενέργεια από όση καταναλώνουν· στις οροφές τους θα εκτείνονται 450 τετραγωνικά μέτρα θερμοηλιακών συλλεκτών για το ζεστό νερό οικιακής χρήσης και 1.200 τετραγωνικά μέτρα φωτοβολταϊκών συλλεκτών, οι οποίοι θα παρέχουν την απαραίτητη ηλεκτρική ενέργεια.

5. ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ ηλιακές οροφές

Είναι αλήθεια ότι οι Αμερικανοί δεν ενδιαφέρονται αρκετά για τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Ωστόσο έχει σημασία η αντιστροφή της τάσης που παρατηρείται στην Καλιφόρνια. Εκεί το να είναι κάποιος οικολόγος έχει γίνει τρόπος ζωής , όπως και το να έχει στο γκαράζ του ένα υβριδικό αυτοκίνητο αντί για ένα τεράστιο τζιπ. Στις 14 Αυγούστου 2006, μετά από δύο χρόνια εργασιών, η Πολιτεία της Καλιφόρνια κατάφερε να αποκτήσει από τη Γερουσία των ΗΠΑ την έγκριση για έναν ειδικό νόμο που αφορά τη δημιουργία ενός εκατομμυρίου «φωτοβολταϊκών στεγών» σε ισάριθμα σπίτια. Τώρα, αφού εξασφαλίστηκε η έγκριση του κυβερνήτη Άρνολντ Σβαντσενέγκερ, η Καλιφόρνια θα παράγει 3.000 Μεγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας από τον ήλιο: όση παράγουν 6 θερμοηλεκτρικοί σταθμοί μεγάλου μεγέθους.

6. ΦΛΩΡΙΝΑ, τηλεθέρμανση

Και στην Ελλάδα; Οι πρωτοβουλίες δεν λείπουν, όμως η γραφειοκρατία και η έλλειψη ενημέρωσης κάνουν τους πολίτες από αδιάφορους ως επιφυλακτικούς απέναντι στις εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Θα πρέπει ωστόσο να επισημάνουμε τη σύμβαση που υπογράφηκε τον Οκτώβριο του 2006 μεταξύ της ΔΕΗ και του Δήμου Φλώρινας, σύμφωνα με την οποία ο 2.500 κτίρια θα τροφοδοτούνται με ζεστό νερό μέσω του Ατμοηλεκτρικού Σταθμού Μελίτης. Ο χρονικός σχεδιασμός προβλέπει την ολοκλήρωση του έργου σε ορίζοντα δεκαετίας. Τα οφέλη που θα προκύψουν εκτός από οικονομικά θα έχουν και περιβαλλοντική διάσταση, καθώς εκατοντάδες καυστήρες πετρελαίου θα σταματήσουν να λειτουργούν δίνοντας την θέση τους σε… τρεχούμενο ζεστό νεράκι. 

Πουλήστε ρεύμα

Λόγω του μεσογειακού κλίματος -μεγάλη ηλιοφάνεια, ισχυροί άνεμοι στα νησιά- η Ελλάδα μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να εξελιχθεί σε σύγχρονο Ελντοράντο της ενεργειακής ανάπτυξης.

Πελάτης η ΔΕΗ

Σύμφωνα με το ισχύον νομικό καθεστώς, κάθε Έλληνας μπορεί να παράγει ηλεκτρικό ρεύμα μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στη συνέχεια να το πουλάει στη ΔΕΗ. Ήδη πολλοί ιδιώτες αλλά και μεγάλες εταιρίες κινούνται προς την κατεύθυνση αυτή, παράγοντας ρεύμα από φωτοβολταϊκά πάρκα, αιολικά πάρκα και μικρά υδροηλεκτρικά εργοστάσια. Αξίζει τον κόπο; Ναι, σύμφωνα με τους ειδικούς, αφού κάθε παραγόμενη κιλοβατώρα αγοράζεται από την ΔΕΗ 0,45 λεπτά για την ηπειρωτική χώρα και 0,50 λεπτά για τα νησιά, γεγονός που σημαίνει ότι ένα φωτοβολταϊκό πάρκο των 100 κιλοβάτ αποδίδει κέρδος στον ιδιοκτήτη περίπου 4.000-5.000 ευρώ μηνιαίως.  

αρθρο του focus