Κατάλπα (Catalpa)

Φυλλοβόλο δέντρο, γρήγορης ανάπτυξης, με τελικό ύψος έως 15 m, με εντυπωσιακή, συμμετρική κόμη και μεγάλα, καρδιόσχημα, χνουδωτά φύλλα. Ανθίζει νωρίς το Καλοκαίρι με άνθη πανέμορφα, υπόλευκα, με κίτρινες κηλίδες και κόκκινο εσωτερικό. Προτιμά θέσεις φύτευσης απάνεμες και ηλιόλουστες, εδάφη γόνιμα και με καλή αποστράγγιση. Μεγαλώνοντας δημιουργεί ελαφριά σκιά το Καλοκαίρι ενώ χρειάζεται αυστηρό κλάδεμα κάθε Χειμώνα, μετά την πτώση των φύλλων. Χρεισιμοποιείται πολύ συχνά σε φυτέυσεις στα πεζοδρόμια σε αντικατάσταση της μουριάς. 

Κατάλπα (Catalpa)

Οικογένεια : Βιγνονιίδες (Bignoniaceae)

Γένος με 11 είδη φυλλοβόλων δέντρων που κατάγονται από την Ασία και την Αμερική και μεταφέρθηκαν στην Ευρώπη πριν από δύο περίπου αιώνες.

Τα περισσότερα απ’αυτά είναι εύρωστα και πολύ ανθεκτικά. Γενικά φτάνουν σε ύψος 15 περίπου μ. και παρουσιάζουν στρογγυλωπή «κόμη» με πολύ πυκνό και διακοσμητικό φύλλωμα. Το καλοκαίρι εμφανίζονται στις άκρες των κλαδιών πολύ διακοσμητικά λουλούδια που παράγουν στη συνέχεια κυλινδρικούς καρπούς οι οποίοι συχνά παραμένουν πάνω στο δέντρο ολόκληρο το χειμώνα. Μπορούν να καλλιεργηθούν μεμονωμένα ή κατά ομάδες ακόμα και στους κήπους των πόλεων καθώς και σε δεντροστοιχίες. Θεραπευόμενον παρ υμίν από πολλού το ξύλον του ελαφρόν πλήν αντέχον εις την υγρασίαν. ( Π.Γ.Γεννάδιος Λεξικόν Φυτολογικόν σελίς 483 έτος 1914). Δένδρα αναδίδοντα βαρείαν οσμήν δια της τριβής ( Λεξικό Δ. Καββάδα σελίς 1836).    

Είδη και ποικιλίες

Κατάλπα η βιγνονιοειδής (Catalpa bignoides)

Είδος με γρήγορη ανάπτυξη πολύ διαδομένο και γνωστό. Φτάνει σε ύψος 15μ και σε πλάτος («κόμη») 10μ. Ο κορμός του είναι σχετικά κοντός με ξύλο πολύ σκληρό και ανθεκτικό στην υγρασία και ανοιχτοκάστανη φολιδωτή φλούδα.

Έχει μεγάλα καρδιόσχημα και μυτερά ανοιχτοπράσινα φύλλα τα οποία είναι χνουδωτά στην κάτω επιφάνεια και αναδίδουν όταν τριφτούν μια έντονη δυσάρεστη μυρωδιά. Τον Ιούλιο παρουσιάζει άσπρα λουλούδια με κίτρινες κηλίδες και πορφυρόχρωμο το εσωτερικό τμήμα ενωμένα σε όρθιες φόβες μήκους 20-25εκατ. Οι καρποί έχουν σχήμα κηλινδρικής κάψας μήκους 15-50εκατ και μένουν στο δέντρο σ’ολη τη διάρκεια του χειμώνα. Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες από τις οποίες αναφέρουμε τη «Χρυσή» (Aurea) με χρυσοκίτρινα φύλλα, τη «Hochei» με όμορφο ασπροκίτρινο φύλλωμα τη «Νάνα» που φτάνει σε ύψος 6μ και χαρακτηρίζεται από πυκνό και συμπαγές φύλλωμα και στρογγυλωπή «κόμη».

Κατάλπα η μπουνγκειος (Catalpa bungei)

Μικρό δέντρο που κατάγεται από την Κίνα. Φτάνει σε ύψος 5 μόνο μ. Τα φύλλα είναι βαθυπράσινα στην επάνω επιφάνεια και πιο ανοιχτόχρωμα στην κάτω. Τα λουλούδια έχουν άσπρη στεφάνη με κοκκινοπόρφυρες κηλίδες και παρουσιάζονται ενωμένα σε ομάδες μέχρι 12 μαζί.

Κατάλπα η φαργκέσειος (Catalpa fargesii)

Το είδος αυτό παρουσιάζει «βελουδένια» φύλλα και ροζ λουλούδια με μαυριδερές κηλίδες. Η ανθοφορία παρατηρείται τον Μάιο.

Κατάλπα η υβριδιακή (Catalpa hybrida)

Πρόκειται για είδος εξαιρετικά εύρωστο. Η ποικιλία «Πορφυρή» («Purpurea») έχει πολύ διακοσμητικό σκούρο κόκκινο –πορφυρό φύλλωμα.

Κατάλπα η κομψή (Catalpa speciosa) (Western Catalpa )

Είναι το πιο μεγάλο είδος του γένους μπορεί να φτάσει σε ύψος 40μ. Καλλιεργείται κυρίως για το ξύλο του που είναι πολύ ανθεκτικό στην υγρασία. Ο κορμός καλύπτεται από κοκκινωπό φολιδωτό φλοιό. Τα φύλλα μήκους 30 περίπου εκατ. είναι γυαλιστερά στην επάνω επιφάνεια και χνουδωτά στην κάτω. Τα άσπρα λουλούδια εμφανίζονται τον Ιούνιο-Ιούλιο.

Τεχνική της καλλιέργειας

Οι κατάλπες φυτεύονται το φθινόπωρο ή τον Μάρτιο σε όλα τα εύφορα και κάπως υγρά εδάφη και σε ηλιόλουστες απάνεμες θέσεις. Δεν αντέχουν σε ξερά εδάφη και ψυχρά κλίματα ενώ η ανθοφορία μπορεί να καταστραφεί από τους πολύ δυνατούς ανέμους. Αν το έδαφος δεν είναι κατάλληλο τα φύλλα έχουν την τάση να κιτρινίζουν ή να παίρνουν ένα σκούρο χρώμα.

Πολλαπλασιασμός

Οι κατάλπες μπορούν να πολλαπλασιαστούν με σπόρους. Η σπορά γίνεται την άνοιξη κατά προτίμηση σε ψυχροστρωμνή. Αν έχουν χρησιμοποιηθεί πολύ ώριμοι σπόροι θα βλαστήσουν σε 2-3 εβδομάδες. Τα μικρά φυτά φτάνουν μέσα σ’ένα χρόνο σε ύψος 50 περίπου εκατ και μεταφυτεύονται στη συνέχεια σε φυτώριο. Οι σπόροι πρέπει να συγκομίζονται από φυτά ηλικίας 30 τουλάχιστον χρόνων αφού ωριμάσουν καλά. Αφήνονται να ξεραθούν και διατηρούνται σε στεγνό περιβάλλον κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Οι κατάλπες μπορούν να πολλαπλασιαστούν και με μοσχεύματα μήκους 8-10 εκατ που λαμβάνονται από ημιώριμους βλαστούς μαζί μ’ένα τμήμα του παλιότερου κλαδιού και φυτεύονται τον Ιούλιο-Αύγουστο σ’ένα μείγμα από τύρφη και άμμο σε ίσα μέρη. Όταν ριζώσουν μεταφυτεύονται σε γλάστρες γεμάτες με κοινό χώμα τύρφη και άμμο και διατηρούνται σε ψυχρό κασόνι όλο το χειμώνα. Τον Απρίλιο του επόμενου χρόνου μεταφέρονται σε φυτώριο όπου διατηρούνται για 2-3 χρόνια και στη συνέχεια φυτεύονται στην οριστική τους θέση.

Ασθένειες και παράσιτα

Οι κατάλπες μπορούν να προσβληθούν από τα κοκκοειδή (ψώρες) που μπορούν να καταπολεμηθούν με διάφορους τρόπους όπως με υποκαπνισμούς υδροκυάνιου (η εφαρμογή του όμως είναι επικίνδυνη για τον ερασιτέχνη κηπουρό) ή με γαλακτοματοποιήσιμο θερινό πολτό σε δόση 2%.

|