Γιατί σύλλογος «μεσογειακής» κηπουρικής;

Επί πάρα πολλά χρόνια στα βιβλία και δημοσιεύματα με θέμα την κηπουρική κυριαρχούσε η περιγραφή και εικονογράφηση φυτών και κήπων που αρμόζουν στο κλίμα της Βορείου Ευρώπης και άλλων εύκρατων περιοχών όπου μέχρι στιγμής δεν υπάρχει έλλειψη νερού. Γοητευμένοι απο αυτές τις εικόνες καταπράσινων γκαζόν και πολύχρωμων λουλουδιών, πολλοί κάτοικοι μεσογειακών περιοχών πασχίζουν να δημιουργήσουν κήπους σε αυτό το μοντέλο, ενώ είναι  τελείως ανάρμοστο, όχι μόνο πρακτικά/οικονομικά αλλα και αισθητικά, για τις μεσογειακές συνθήκες.

Σκοπός του MGS είναι να αναπτύξει εναλλακτικές λύσεις για κήπους εξ ίσου όμορφους και ελκυστικούς, βασισμένους όμως σε μεσογειακά πρότυπα. Τα φυτά που χρησιμοποιούνται, ως ιθαγενή των μεσογειακών περιοχών του κόσμου, είναι από τη φύση τους λιγο ως πολύ ανθεκτικά στην ξηρασία. (Οι συνθήκες μας δεν μας στερούν το πράσινο ούτε την πολυχρωμία, απλώς τα κάνουν  δυνατά σε άλλες εποχές του χρόνου - φθινόπωρο, χειμώνα, άνοιξη.) Η σωστή χρήση νερού πρέπει να είναι βασική αρχή σε χώρες όπου η καλοκαιρινή ξηρασία μπορεί να διαρκέσει πάνω απο τέσσερεις μήνες — σε περιοχές όπου το κόστος του νερού συνεχώς θα αυξάνεται ενώ η διαθεσιμότητά του θα ελαττώνεται.

Μια άλλη βασική αρχή όταν ξεκινάμε είναι η προστασία και συντήρηση της υπάρχουσας χλωρίδας ενός κομματιού γης. Μια έκταση μεσογειακή, όπου δέντρα και θάμνοι μεγαλώνουν αργά και επίπονα, δεν προσφέρεται για συχνή «ανακαίνηση» τύπου makeover ανάλογα με την κάθε μόδα. Τα ώριμα δέντρα προσφέρουν σκιά για ανθρώπους και νέα φυτά, και η χλόη και τα αγριολούλουδα «ντύνουν» τον φθινοπωρινό, χειμωνιάτικο και ανοιξιάτικο κήπο χωρίς καμμιά προσπάθεια εκ μέρους του ιδιοκτήτη. Με λίγη ευκαμψια και φαντασία στην αντιμετώπιση τα υπάρχοντα φυτά μπορούν να ενσωματωθούν στα σχέδια του νέου κήπου.

Καινούργιος κήπος σε αμυγδαλεώνα, με πέτρες απ’ το κτήμα
και μεσογειακά φυτά.

Ωριμος κήπος σε ελαιώνα με τα ίδια υλικά.

Ουσιαστικά οι αρχές της μεσογειακής κηπουρικής είναι ριζωμένες στο σχέδιο του κήπου. Αντί για γκαζόν και παρτέρια με πολύχρωμα εποχιακά λουλούδια που ανθίζουν όλα μαζί το καλοκαίρι, ο μεσογειακός κήπος μπορεί να αποτελεί μια πιο ενδιαφέρουσα σύνθεση από σκληρές  επιφάνειες (επιστρώσεις, δάπεδα, ξερολιθιές, πεζούλες κλπ.) από φυσικά ή τεχνητά υλικά, σκιασμένες περιοχές (πέργολες, καλαμωτές, κλπ.), βρύσες και λιμνούλες, και φυτά που ανθίζουν διαδοχικά όλες τις εποχές του χρόνου. Σε μερικά μέρη του κήπουτο χρώμα και το άρωμα των φυλλωμάτων μπορεί να έχει μεγαλύτερη σημασία απο το εφήμερο λουλούδι. Οι μεσογειακές περιοχές διαθέτουν έναν απίθανα μεγάλο αριθμό φυτών με αρωματικά φύλλα - όχι μόνο βότανα όπως το θυμάρι και το δεντρολίβανο, αλλά και διάφορες αρμπαρόριζες, σάλβιες και πολλά άλλα. Επίσης, το σχήμα του φυτού μπορεί να είναι σημαντικό στοιχείο του σχεδίου μας - π.χ, πολλά μεσογειακά φυτά ειναι απο φυσικού τους πυκνά και καμπυλωτά, ενώ τα μικρόσχημα φύλλα φυτών όπως το πυξάρι, το σχίνο και το τεύκριο, τα κάνουν ιδεώδη για καλλωπιστικό κούρεμα.

Τέλος, οι ειδικές ανάγκες της σωστής συντήρησης πρέπει να αντιμετωπιστούν. Αυτές εστιάζονται στο θέμα της βελτίωσης του χώματος, όχι τόσο με καλλιέργεια και σίγουρα όχι με χημικά λιπάσματα, αλλά με χρήση εδαφοκαλύματος (mulch) και φύσικων λιπάσματων όπως η χωνεμένη κοπριά και το κόμποστ.

The Mediterranean Garden   
΄Ολα αυτά τα θέματα, και πολλά άλλα, είναι το υλικό της έκδοσης The Mediterranean Garden, που τα μέλη του συλλόγου λαβαίνουν τέσσερεις φορές το χρόνο, και που αποτελεί το κύριο και ουσιαστικό αντάλλαγμα για το κόστος της συνδρομής. Η Αρχισυντάκτρια, Caroline Harbouri, βασίζεται κυρίως σε κείμενα που γράφουν τα μέλη, αντλώντας απο προσωπικές εμπειρίες στον δικό τους κήπο και τους κήπους και τα τοπία που επισκέπτονται, και σε πολλές περιπτώσεις απο επιστημονικές και επαγγελματικές γνώσεις και εμπειρίες. Η εικονογράφηση είναι με μαυρόασπρα σκίτσα. Η έκδοση επίσης περιλαμβάνει κριτικές βιβλίου, επιστολές και ειδήσεις.

Ο κήπος του MGS στη Σπάροζα
Στη δεκαετία του 60, η καθηγήτρια του Harvard, πολεοδόμος Jaqueline Tyrwitt, άρχισε να φτειάχνει έναν κήπο, σε μιά ξερή βραχώδη πλαγιά κοντα στην Παιανία της Αττικής. Το κτήμα αυτό, με τον θανατό της το 1983, κληροδοτήθηκε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή, το οποίο, το 1994, το παραχώρησε  σε μια ομάδα κηπουρών που είχαν συλλάβει την ιδέα ενός συλλόγου μεσογειακής κηπουρικής.΄Ετσι η νομική έδρα του MGS είναι η Σπάροζα, και ο κήπος της αποτελεί παράδειγμα της πραγματοποίησης των αρχών του. Οι φυτείες είναι ένα μείγμα μεσογειακών φυτών ιθαγενών της Ελλάδας και άλλων μεσογειακών χωρών. Στο φυτώριο του πολλαπλασιαζονται φυτά για διάθεση στα μέλη. Υπάρχει επίσης βιβλιοθήκη με περιοδικά, επιθεωρήσεις και βιβλία σχετικά με κήπους, φυτά και κηπουρική. Επιμελείται του κήπου η Sally Razelou, ιδρυτικό μέλος του συλλόγου και η πρώτη του πρόεδρος. Απο το 1992, όταν άρχισε να ζεί στη Σπάροζα, έχει βελτιώσει τον κήπο και έχει αυξήσει την έκτασή του. Επί αρκετά χρόνια τώρα φιλοξενεί σπουδαστές απο διάφορα μέρη πού θέλουν να αποκτήσουν ειδικές γνώσεις για μεσογειακούς κήπους και φυτά δουλεύοντας κατω απο την επιτήρησή της. Τα μέλη του συλλόγου είναι ελεύθερα να (υστερ' από συνεννόηση) να  επισκεφθούν τον κήπο, να συμβουλευθούν την επιμελήτρια και να αποκομίσουν ενθάρρυνση και νέες ιδέες.

Απόψεις του κήπου και της πλαγιάς της Σπάροζας

Επίσης τα μέλη μπορούν να συμμετέχουν στην ομάδα εθελοντών που δουλεύουν μιά μέρα την εβδομάδα στη συντήρηση του κήπου. (Για πληροφορίες σχετικά με την ομάδα εθελοντών μπορείτε να απευθυνθείτε στις υπεύθυνες του Κλάδου Ελλάδας.)

Μέλη
Από την αρχή τα ιδρυτικά μέλη κάλεσαν κηπουρούς (ερασιτέχνες και επαγγελματίες) απ όλες τις περιοχές της γης με μεσογειακό κλίμα να συμμετάσχουν: από όλες δηλαδή τις χώρες που περιστοιχίζουν την Μεσόγειο Θάλασσα, και επίσης απο την Καλιφόρνια, την Αυστραλία και την Νότιο Αφρική - χώρες με υγρούς χειμώνες και ξηρά καλοκαίρια, που κάνουν το κλίμα τους ανάλογο με της Μεσογείου. Επίσης, έρχονται στο MGS μέλη απο βορειότερα κλίματα, είτε επειδή ενδιαφέρονται γενικώτερα για μεσογειακά φυτά, είτε επειδή ζούν ή εχουν δεύτερο σπίτι και κήπο σε μεσογειακή περιοχή. Μια φορά το χρόνο πολλά μέλη συναντώνται σε διαφορετικό μερος του κόσμου για την Ετήσια Γενική Συνέλευση που οργανώνεται γύρω απο ένα προγραμμα επισκέψεων και εκδρομών. Παλιοί φίλοι συναντώνται και νέες φιλίες δημιουργούνται.

Κλάδοι
Ο Σύλλογος έχει αρκετούς τοπικούς κλάδους που ανεξάρτητα οργανώνουν τις δικές τους δραστηριότητες, όπως διαλέξεις και εργαστήρια, ανταλλαγές φυτών και σπόρων, επισκέψεις σε κήπους και εκδρομές σε μέρη με κηπευτικό ή βοτανικό ενδιαφέρον. Μέλη απο αλλες περιοχές μπορούν να συμμετάσχουν εφ’ όσον υπάρχει χώρος. Οι υπεύθυνοι των κλάδων φροντίζουν να οργανώσουν ενδιαφέροντα προγράμματα για τα μέλη της περιοχής τους και να προσελκύσουν νέα μέλη στο MGS. Φυσικά, μεγάλος και δραστήριος κλάδος είναι της Ελλάδας όπως και της Κύπρου.

Διοίκηση
Το MGS διοικείται αποκλειστικά απο εθελοντές που στελεχώνουν και την Διοικητική Επιτροπή και τους Τοπικούς Κλάδους. Υπάλληλοι μιθωτοί δεν υπάρχουν. Κατ’ αποκοπήν πληρώνονται τα έξοδα εκτύπωσης και αποστολής των εντύπων, κατασκευής και συντήρησης του ιστότοπου, και συντήρησης της Σπάροζας.

Η εγγραφή στο Σύλλογο είναι ανοιχτή σε όλους. Η ετήσια συνδρομή πληρώνεται τον Ιανουάριο κάθε χρόνου, και τα νέα μέλη λαβαίνουν και τα τέσσερα αντύτυπα του τριμηνιαίου δελτίου (TMG) της χρονιάς της εγγραφής.

Μέλη που ενδιαφέρονται να διαβάσουν το Καταστατικό, ή έχουν απορίες σχετικά με την λειτουργία του MGS μπορουν να αποταθούν στην Γενική Γραμματέα του Συλλόγου.

Κήπος στις ρίζες ελιάς.