Galanthus reginae olgae (γάλανθος, ίσως το φυτό που έσωσε τον Οδυσσέα από την Κίρκη

- Μαΐου 13, 2012

Σπάνιο ενδημικό φυτό του Ταϋγέτου. Είναι πολυετές βολβώδες φυτό, το ύψος του μπορεί να φτάσει τα 15 εκατοστά και ο κάθε βολβός κάνει μόνο ένα άνθος. Τα πολύ ξεχωριστά άνθη του διαθέτουν 6 τέπαλα, με τα 3 εξωτερικά να είναι μεγαλύτερα. Είναι ολόλευκα με μια εντυπωσιακή πράσινη κηλίδα στα μικρά τέπαλα, εξ ου και το όνομα του: Γάλανθος (γάλα και ανθός), βλέπουν δε πάντα προς τα κάτω. Μόλις τελειώσει η ανθοφορία, βγαίνουν τα φύλλα.
Θα το βρούμε ανθισμένο αρχές φθινοπώρου σε χαράδρες και ρεματιές, σε μεσαία και ψηλά υψόμετρα. Το γένος Galanthus έχει περί τα 20 είδη και τα περισσότερα ανθίζουν στα μέσα του χειμώνα-αρχές άνοιξης, όπως ο Galanthus ikariae ή Γάλανθος της Ικαρίας και ο Galanthus nivalis L. ή Γάλανθος ο χιονόφιλος.
Το φυτό αυτό (και πιο συγκεκριμένα ο γάλανθος ο χιονώδης), έχει γίνει αντικείμενο μεγάλης διαμάχης πολλών βοτανολόγων, ιστορικών, ιατρών και άλλων.
Πιθανολογείται ότι αυτό είναι το βότανο που έδωσε ο Ερμής στον Οδυσσέα σαν αντίδοτο στα μαγικά φίλτρα της Κίρκης που μεταμόρφωσαν τους άντρες του Οδυσσέα σε χοίρους (στον όμηρο το φυτό αυτό αναφέρεται: «μώλυ»). Έτσι ο Οδυσσέας την γλίτωσε και αυτό ήταν η αφορμή να τον ερωτευτεί η Κίρκη, η οποία ξαναδίνει την ανθρώπινη μορφή στους άντρες του και αράζουν όλοι τους στο νησί για ένα χρόνο.
Τα φίλτρα της Κίρκης προφανώς δεν μεταμόρφωσαν τους άντρες σε γουρούνια αλλά μάλλον τους γέμισαν με παραισθήσεις. Πιθανολογείται ότι ήταν μείγμα από αντιχολινεργικές ουσίες –αλκαλοειδή-, όπως είναι η ατροπίνη και η σκολοπαμίνη, οι οποίες με τη λήψη τους προκαλούν παραισθήσεις. Συνεπώς το αντίδοτο θα πρέπει να περιέχει αντιχολινεργικά αντίδοτα. Υπάρχουν πολλά φυτά με τέτοιες ιδιότητες αλλά μόνο δυο ταιριάζουν περισσότερο με την περιγραφή του μώλυ από τον όμηρο, ότι δηλ. διαθέτει άσπρα άνθη, μαύρη ρίζα και ξεριζώνεται εύκολα και αυτά είναι ο γάλανθος και ο ελλέβορος. Ο γάλανθος ταιριάζει περισσότερο με τη δράση του αλλά ξεριζώνεται σχετικά εύκολα σε σχέση με τον ελλέβορο.
==================================================================================
Οικογένεια: Amaryllidaceae, αμαρυλλίδες
Γένος: Galanthus L.
Είδος: Galanthus reginae olgae ssp. reginae olgae, Γάλανθος της πριγκίπισσας Όλγας, (καταλαβαίνετε βέβαια προς τιμήν ποιας βγήκε το όνομα άλλωστε το 1870 που ανακαλύφθηκε είχαν πέραση οι βασιλιάδες στην Ελλάδα), Snowdrop.
=================================================================================