Ο βοτανικός κήπος Ι. & Α. Διομήδους

     Ο Διομήδιος Βοτανικός Κήπος αποτελεί έναν σημαντικό πνεύμονα πρασίνου, από τους λίγους εναπομείναντες στο λεκανοπέδιο της Αττικής, και παράλληλα έναν αξιόλογο επιστημονικό χώρο με πλήθος φυτικών ειδών.

     Ο Διομήδιος Βοτανικός Κήπος ιδρύθηκε το 1952 και μετά από το θάνατο του Αλεξάνδρου Διομήδους, κληροδοτήθηκε μέρος της περιουσίας του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από το 1975, όπου και ολοκληρώθηκαν στο μεγαλύτερο μέρος τους οι εργασίες διαμόρφωσης, ο Βοτανικός κήπος άνοιξε τις πύλες του στο ευρύ κοινό. Είναι ο μεγαλύτερος σε έκταση Βοτανικός Κήπος της Ελλάδας αλλά και ολόκληρης της Ανατολικής Μεσογείου.
     Από το 2006 και μετά από Δημόσιο διαγωνισμό τα προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και ξεναγήσεων ανατέθηκαν σε Εταιρεία με Ειδικευμένους συνεργάτες. Παράλληλα η Εταιρεία ανέλαβε και το κόστος εγκατάστασης του Κυλικείου και του Κέντρου Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης τα οποία κατασκεύασε ενώ προγραμματίζει και την εγκατάσταση Μουσείου Φυσικής Ιστορίας και δύο θερμοκηπίων.
     Μιλήσαμε με τον Δρα Ελευθέριο Σταματόπουλο, Δασολόγο-Περιβαλλοντολόγο, υπεύθυνο των προγραμμάτων αυτών, ο οποίος μας ξενάγησε σε όλα τα τμήματα του κήπου καθώς και στους χώρους περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τους μαθητές και μας ενημέρωσε για τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα εκεί.

     Ο Διομήδιος Βοτανικός Κήπος έχει συνολική έκταση 1.860 στρέμματα εκ των οποίων τα 200 είναι καλλιεργημένα και χωρισμένα σε 6 διαφορετικά τμήματα, ενώ τα υπόλοιπα καλύπτονται από φυσική βλάστηση. Το ιστορικό τμήμα, ο ανθώνας, ο δενδρώνας, το οικονομικό τμήμα, το φαρμακευτικό τμήμα και το συστηματικό τμήμα καλύπτουν την καλλιεργημένη έκταση.

     Στο ιστορικό τμήμα υπάρχουν φυτά που αναφέρονται σε ιστορικά κείμενα της ιστορίας ή στη μυθολογία και είναι το μοναδικό τμήμα στον κόσμο.
Εκεί θα συναντήσουμε φυτά όπως ο νάρθηκας (Ferula communis) όπου με βάση τη μυθολογία ο Προμηθέας έκρυψε στο βλαστό του τη φωτιά και την μετέφερε κρυφά από τους θεούς στους ανθρώπους. Επιπλέον, το κώνειο (Conium maculatum) με το οποίο θανατώθηκε ο φιλόσοφος Σωκράτης.

     Στο τμήμα του ανθώνα έχουν δημιουργηθεί 15 μεγάλα παρτέρια και 25 λίμνες. Σε αυτά καλλιεργούνται πολυετή και μονοετή είδη από όλο τον κόσμο, ενώ σε ένα από αυτά φιλοξενούνται περισσότερες από 100 αρωματικές ποικιλίες τριανταφυλλιάς (Rosa spp.). Στις λίμνες αναπτύσσονται πολλά υδρόβια και υδρόφιλα είδη, όπως είναι η Λεμνα ή «φακή του νερού» (Lemna minor), οι νερόκρινοι (Iris pseudacorus) και τα νούφαρα (Nymphaea spp., Nuphar luteum, Nelumbo spp.). Περιφερειακά του ανθώνα έχουν φυτευτεί πολλά καλλωπιστικά δένδρα και θάμνοι.

     Ο Διομήδιος Βοτανικός Κήπος φιλοξενεί δένδρα από ολόκληρο τον κόσμο. Στον δενδρώνα του έχουν δημιουργηθεί 6 τομείς που έχουν φυτευτεί δένδρα από την Ωκεανία, τη Μεσόγειο και την υπόλοιπη Ευρώπη, τη μη μεσογειακή Ασία, τη Νότια Αφρική, τη Βόρεια και Κεντρική Αμερική και τη Νότια Αμερική. Η κασουαρίνα, Αφρικανικές ελιές, ο κέδρος των Ιμαλαϊων και η εντυπωσιακή και τεράστια ραγώδης γιούκκα (Yucca baccata) είναι λίγα από τα δένδρα που θα συναντήσει κανείς στο τμήμα αυτό.
     Στο οικονομικό τμήμα του κήπου έχουν φυτευτεί είδη που έχουν ιδιαίτερη οικονομική και παραγωγική σημασία. Μερικά από αυτά είναι το φελλόδενδρο (Quercus suber), η καμφορά (Cinnamomum camphora), το βερνικόδενδρο (Rhus vernicifera), το βαμβάκι (Gossypium spp.), το λινάρι (Linum usitatissimum) και ο καπνός (Nicotiana tabacum). Πολύ εντυπωσιακά είναι τα πανέμορφα γιγάντια νούφαρα (Nelumbo nucifera και Nelumbo lutea), τα οποία καλλιεργούνται για τα εδώδιμα σπέρματα και ριζώματά τους. Επιπλέον, καλλιεργούνται πολλές ελληνικές παραδοσιακές ποικιλίες αμπελιού (Vitis vinifera).

     Στο φαρμακευτικό τμήμα υπάρχουν φυτά που έχουν φαρμακευτική αξία, όπως είναι ο περίφημος δίκταμος της Κρήτης (Origanum dictamnus), ο μανδραγόρας (Mandragora officinarum), το βάλσαμο (Hypericum perforatum), η βαλεριανή (Valeriana officinalis), η εφέδρα (Ephedra foeminea), οι ρολογιές (Passiflora spp.) και πολλά άλλα είδη φυτών.
     Στο συστηματικό τμήμα παρουσιάζονται οι βασικές οικογένειες της Συστηματικής Βοτανικής  και έχει ιδιαίτερη εκπαιδευτική αξία. Έχουν σχεδιαστεί πέντε παρτέρια και έχουν φυτευτεί φυτικά είδη με τέτοιο τρόπο ώστε στο 1ο παρτέρι να υπάρχουν κύριοι αντιπρόσωποι από τα Βρυόφυτα, Πτεριδόφυτα και Γυμνόσπερμα Σπερματόφυτα, στο 2ο και 3ο  παρτέρι από τα Δικοτυλήδονα Αγγειόσπερμα Σπερματόφυτα και στο 4ο και 5ο παρτέρι φυτικά είδη που ανήκουν στα Μονοκοτυλήδονα Αγγειόσπερμα Σπερματόφυτα. Στο τμήμα αυτό συναντά κανείς και το "ζωντανό απολίθωμα" Gingo biloba, το οποίο θεωρείται ένα από τα παλαιότερα.


     Ο Διομήδιος Βοτανικός Κήπος, είναι ένα πραγματικό στολίδι της Δυτικής Αθήνας. Η επίδραση του στο κλίμα της ευρύτερης περιοχής είναι σημαντική και επιβεβλημένη εξαιτίας της αυξημένης ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Επιπλέον, αποτελεί έναν ιδιαίτερο χώρο επιστημονικής έρευνας, αλλά και ιδανικό χώρο για την εκπαίδευση των νέων ατόμων με σκοπό την εκμάθηση αλλά και την ενδυνάμωση της συνείδησης τους σε ότι αφορά τα περιβαλλοντικά και οικολογικά θέματα. Περισσότεροι από 20.000 μαθητές ξεναγούνται στον κήπο στα πλαίσια της περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, ενώ τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των μαθητών αυξάνεται διαρκώς. Μέχρι την άνοιξη του 2008 έχουν προγραμματιστεί ξεναγήσεις 26.000 παιδιών. Επιπλέον, κάθε χρόνο οι μεμονωμένοι επισκέπτες ξεπερνούν τις 40.000.
     Η ύπαρξη και ανάπτυξη χώρων όπως ο Διομήδιος Βοτανικός Κηπος είναι περισσότερο σημαντική για την ενθάρρυνση της πεποίθησης για προστασία και διατήρηση, ως κόρη οφθαλμού, χώρων παρόμοιων του Διομήδειου κήπου, τόσο μέσα σε αστικά περιβάλλοντα, όπου αυτό είναι δυνατό, όσο και άλλού.

     Ο Διομήδιος Βοτανικός Κήπος βρίσκεται στην περιοχή Δαφνί Χαϊδαρίου και λειτουργεί καθημερινά 8:00 – 14:00 και Σάββατο & Κυριακή: 10:00 – 15:00.
Η είσοδος είναι ελεύθερη.

 ΒΟΤΑΝΙΚΟΙ ΚΗΠΟΙ & ΠΑΡΚΑ
Οργάνωση ξεναγήσεων & Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
στον Βοτανικό Κήπο Ι & Α Διομήδους