Acer palmatum (Σφένδαμος)
Μετάφραση: Καλλιόπη Παπασταικούδη
Σημειώσεις καλλιέργειας μπονσάι
Τοποθέτηση Μακριά από απευθείας ηλιακό φωτισμό και δυνατούς ανέμους σε όλη τη διάρκεια του χρόνου για την προστασία του φυλλώματος από το κάψιμο από τον ήλιο και τον άνεμο. Παρ’ όλα αυτά καλός φωτισμός το καλοκαίρι και το φθινόπωρο βοηθάει την γενικη κατασταση του φυτού και τον χρωματισμό του φυλλώματος.
Το χειμώνα, προστατέψτε τα από παγετούς κάτω των -10ºC.
Πότισμα
Τα acer palmatum διψούν πολύ πριν από τη νέα ανάπτυξη την άνοιξη και το καλοκαίρι και χρειάζονται επιπλέον νερό.
Λίπανση
Λιπάνετε κάθε εβδομάδα με λίπασμα με υψηλό ποσοστό αζώτου (ΝPK) μόλις τα «μάτια» ανοίξουν την άνοιξη για να προωθήσετε δυνατή ανάπτυξη και να δυναμώσουν τα φύλλα ενάντια στο κάψιμο από τον ήλιο και τον άνεμο. Η περιορισμένη εφαρμογή της πρώιμης λίπανσης παράγει πολύ μικρά μεσοδιαστήματα στους βλαστούς και λεπτότερη ανάπτυξη, κάτι που απαιτείται σε «τελειωμένα» ή αναπτυγμένα δέντρα.
Μετά την σκλήρυνση των νέων βλαστών, λιπάνετε κάθε 15 ημέρες με ένα ισορροπημένο λίπασμα.
Μεταφύτευση
Κάθε 1 με 2 χρόνια, καθώς οι βλαστοί αναπτύσσονται την άνοιξη μέχρι το δέντρο να φτάσει την ηλικία των 10 ετών, μετά όταν είναι απαραίτητο σε ένα βασικό μίγμα εδάφους.
Κλάδεμα
Εκτός αν χρειάζεται επέκταση, για να σχηματιστούν νέες περιοχές φυλλώματος ή κλαδιά, κλαδέψετε τους νεους βλαστους πίσω στο ένα ή δυο σετ φύλλων, ακολουθώντας τις εξάρσεις της ανάπτυξης κατά την διάρκεια της περιόδου ανάπτυξης. Για δέντρα που χρειάζονται μικρά μεσοδιαστήματα στους βλαστούς, τα «μάτια» μπορούν να κορφολογηθούν αφήνοντας 2 νέα αντίθετα φύλλα μόλις γίνουν εμφανή. Αυτό θα προωθήσει λεπτή ανάπτυξη με διακλαδώσεις, με κοντά μεσοδιαστήματα και θα βοηθήσει την ανάπτυξη ματιών πιο πίσω στα κλαδιά(back-budding). Αφαιρείτε όλα τα κλαδιά με μεγάλα μεσοδιαστήματα.
Αποφύλλωση μπορεί να γίνει στα μέσα καλοκαιριού, αυτό οδηγεί σε μικρότερα φύλλα, καλύτερη διακλάδωση και δυνατότερο φθινοπωρινό χρώμα. Παρ’ όλα αυτά αποφύλλωση θα πρέπει να γίνεται μόνο σε υγιή δέντρα, ποτέ την ίδια χρονιά με τη μεταφύτευση, ποτέ 2 χρόνια εν συνεχεία και ποτέ σε αδύναμες κοκκινόχρωμες ποικιλίες.
Το αυστηρό κλάδεμα και το κλάδεμα διαμόρφωσης θα πρέπει να γίνονται το φθινόπωρο μετά την πτώση των φύλλων (προτιμότερο μέσα σε μια εβδομάδα) ή κατά το μέσο του καλοκαιριού στην περίοδο ημι-ύπνωσης όταν οι πληγές κλείνουν πολύ γρήγορα. Ποτέ μην κλαδεύετε κατά τη διάρκεια της άνοιξης καθώς όλα τα είδη acer έχουν τη συνήθεια να χάνουν πολλά υγρά, πράγμα που μπορεί να εξασθενήσει σοβαρά το φυτό ή ακόμα και να έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια των κλαδιών. Σιγουρευτείτε ότι οι πληγές έχουν σφραγιστεί καλά.
Για δέντρα που επιδεικνύονται για τις χωρίς φύλλα χειμερινές σιλουέτες τους, το καλοκαιρινό κλάδεμα μπορεί να είναι ένα ενδεχόμενο.
Συρμάτωμα
Το συρμάτωμα μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε στιγμή από τις αρχές της άνοιξης μέχρι αργά το φθινόπωρο, αν και κάθε περίοδος έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της. Το καλύτερο είναι το συρμάτωμα να γίνεται σε γυμνά κλαδιά πριν την ανάπτυξη των νέων βλαστών την άνοιξη, μετά την αποφύλλωση στα μέσα καλοκαιριού ή μετά την πτώση των φύλλων το φθινόπωρο. Σε αυτές τις περιόδους η εικόνα της δομής των κλαδιών δεν εμποδίζεται από το φύλλωμα και υπάρχουν αρκετοί χυμοί στα κλαδιά ακόμα για να τα διατηρήσουν εύκαμπτα.
Το συρμάτωμα την άνοιξη θα πρέπει να γίνεται με προσοχή καθώς τα νέα «μάτια» μπορούν να αποκοπούν πολύ εύκολα και το σύρμα μπορεί γρήγορα να σημαδέψει το φλοιό μετά την ραγδαία ανοιξιάτικη ανάπτυξη. Δέντρα που συρματώνονται μετά την πτώση των φύλλων, το φθινόπωρο, πρέπει να προστατεύονται από δυνατούς παγετούς, καθώς τα κλαδιά δεν θα επουλωθούν σωστά μέχρι την ανοιξιάτικη περίοδο ανάπτυξης. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα τα κλαδιά γίνονται εξαιρετικά εύθραυστα και μπορεί να σπάσουν χωρίς προειδοποίηση, μόνο πολύ απαλό συρμάτωμα πρέπει να δοκιμάζεται.
Πολλαπλασιασμός
Σπείρετε σπόρους μόλις είναι ώριμοι. Οι εναέριες καταβολάδες είναι ο κύριος τρόπος πολλαπλασιασμού και θα πρέπει να γίνεται μόλις η νέα ανάπτυξη σκληρύνει το Μάιο. Τα μοσχεύματα πετούν ρίζες εύκολα, αλλά μπορεί να έχουν μεγάλο ποσοστό αποτυχίας και μπορεί να χρειαστούν 2 με 3 χρόνια για να αναπτυχθούν ζωηρά.
Επιβλαβή έντομα και ασθένειες
Αφίδες, κοκκοειδή, κάμπιες και ιοί συμπεριλαμβανομένου και του verticillum wilt (μύκητας).
Φυτά εξασθενημένα από έλλειψη λίπανσης, φτωχού ριζικού συστήματος, μεταφύτευση, υπερβολικό ή ελλειπές πότισμα, έλλειψη περιόδου ύπνωσης είναι πιο πιθανό να έχουν καμμένα φύλλα.
Στυλ
Όλα τα στυλ εκτός από το λόγιο (literati – bunjin) από μικρά μέχρι πολύ μεγάλα μεγέθη.
Συμπληρωματικές πληροφορίες
Η καταλληλότητα για πολύ θερμά κλίματα είναι αμφισβητήσιμη, σε πολύ υψηλές καλοκαιρινές θερμοκρασίες μπορεί να είναι ένας ατέλειωτος αγώνας να κρατήσετε τα φύλλα σε καλή κατάσταση ή ακόμα και πάνω στο δέντρο. Τα acer palmatum επίσης χρειάζονται μια περίοδο ύπνωσης (χειμερινές θερμοκρασίες μικρότερες των 10ºC για τουλάχιστον 44 ημέρες). Τα δέντρα μπορούν να επιβιώσουν μερικά χρόνια χωρίς περίοδο ύπνωσης αλλά χάνουν το σφρίγος τους και αυτό μπορεί να οδηγήσει στην τελική τους απώλεια.
(Σημειωση: Αυτό είναι ένα πρόβλημα για αυτά τα δένδρα στην Ελλάδα. Ακόμα δεν έχουμε αρκετή εμπειρία για τις αντιδράσεις τους σαν μπονσάι εδώ. Με τον καιρό θα έχουμε περισσότερα στοιχεία και θα ενημερώσουμε και σε αυτό το άρθρο.)
Αποφύγετε τα εμβολιασμένα δέντρα φυτωρίου (μια ποικιλία acer palmatum άτσαλα τοποθετημένη πάνω σε ένα πιο ακμαίο υποκείμενο του είδους). Αγοράστε μόνο δέντρα ειδικά εμβολιασμένα για μπονσάι με ένα πολύ καθαρό εμβόλιο πολύ χαμηλά στον κορμό.
-------------------------------
Τα acer palmatum είναι μικρά φυλλοβόλα δέντρα και θάμνοι, με αντίθετα πεντάλοβα φύλλα, ιθαγενή σε Ιαπωνία, Κίνα και Κορέα. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή εκατοντάδες ποικιλίες στην καλλιέργεια. Το είδος palmatum ξεχωρίζει από τα άλλα είδη acer του γένους του, λόγω των πεντάλοβων φύλλων του. Είναι πολύ δημοφιλή σαν μπονσάι λόγω της ικανότητάς τους να ανταποκρίνονται στις περισσότερες τεχνικές των μπονσάι, του όμορφου φυλλώματός τους και της χαριτωμένης δομής των κλαδιών τους.
Μέσα στο φάσμα του είδους υπάρχει μεγάλη ποικιλία στην ανάπτυξη, το μέγεθος των φύλλων και τον ανοιξιάτικο, καλοκαιρινό και φθινοπωρινό χρωματισμό. Ποικιλίες με πράσινο καλοκαιρινό χρώμα φυλλώματος τείνουν να είναι πιο ανθεκτικες ενώ στις ποικιλίες με κόκκινο φύλλωμα (αν και αδιαμφισβήτητα πιο όμορφες) λείπουν οι ικανότητες της χλωροφύλλης στα φύλλα τους και είναι πιο αδύναμες. Τα λουλούδια και οι καρποί σε σχήμα κλειδιού τείνουν να είναι ασήμαντα και εύκολα παραβλέπονται. Το κύριο πρόβλημα με την περιποίηση των acer palmatum είναι η διατήρηση των πολύ λεπτών φύλλων χωρίς ελαττώματα, καθώς καίγονται εύκολα από τον ήλιο και τον άνεμο.
Μέσα στο φάσμα του είδους υπάρχει μεγάλη ποικιλία στην ανάπτυξη, το μέγεθος των φύλλων και τον ανοιξιάτικο, καλοκαιρινό και φθινοπωρινό χρωματισμό. Ποικιλίες με πράσινο καλοκαιρινό χρώμα φυλλώματος τείνουν να είναι πιο ανθεκτικες ενώ στις ποικιλίες με κόκκινο φύλλωμα (αν και αδιαμφισβήτητα πιο όμορφες) λείπουν οι ικανότητες της χλωροφύλλης στα φύλλα τους και είναι πιο αδύναμες. Τα λουλούδια και οι καρποί σε σχήμα κλειδιού τείνουν να είναι ασήμαντα και εύκολα παραβλέπονται. Το κύριο πρόβλημα με την περιποίηση των acer palmatum είναι η διατήρηση των πολύ λεπτών φύλλων χωρίς ελαττώματα, καθώς καίγονται εύκολα από τον ήλιο και τον άνεμο.
 |
φωτο: www.palmcentre.co.uk
Acer palmatum 'dissectum'
Acer palmatum 'dissectum'
 |
φωτο: plantsgallery.blogspot.com
Acer palmatum 'Atropurpureum'
Acer palmatum 'Atropurpureum'
 |
φωτο: commons.wikimedia.org
Acer palmatum autumn
Acer palmatum autumn
Τοποθέτηση Μακριά από απευθείας ηλιακό φωτισμό και δυνατούς ανέμους σε όλη τη διάρκεια του χρόνου για την προστασία του φυλλώματος από το κάψιμο από τον ήλιο και τον άνεμο. Παρ’ όλα αυτά καλός φωτισμός το καλοκαίρι και το φθινόπωρο βοηθάει την γενικη κατασταση του φυτού και τον χρωματισμό του φυλλώματος.
Το χειμώνα, προστατέψτε τα από παγετούς κάτω των -10ºC.
Πότισμα
Τα acer palmatum διψούν πολύ πριν από τη νέα ανάπτυξη την άνοιξη και το καλοκαίρι και χρειάζονται επιπλέον νερό.
Λίπανση
Λιπάνετε κάθε εβδομάδα με λίπασμα με υψηλό ποσοστό αζώτου (ΝPK) μόλις τα «μάτια» ανοίξουν την άνοιξη για να προωθήσετε δυνατή ανάπτυξη και να δυναμώσουν τα φύλλα ενάντια στο κάψιμο από τον ήλιο και τον άνεμο. Η περιορισμένη εφαρμογή της πρώιμης λίπανσης παράγει πολύ μικρά μεσοδιαστήματα στους βλαστούς και λεπτότερη ανάπτυξη, κάτι που απαιτείται σε «τελειωμένα» ή αναπτυγμένα δέντρα.
Μετά την σκλήρυνση των νέων βλαστών, λιπάνετε κάθε 15 ημέρες με ένα ισορροπημένο λίπασμα.
Μεταφύτευση
Κάθε 1 με 2 χρόνια, καθώς οι βλαστοί αναπτύσσονται την άνοιξη μέχρι το δέντρο να φτάσει την ηλικία των 10 ετών, μετά όταν είναι απαραίτητο σε ένα βασικό μίγμα εδάφους.
Κλάδεμα
Εκτός αν χρειάζεται επέκταση, για να σχηματιστούν νέες περιοχές φυλλώματος ή κλαδιά, κλαδέψετε τους νεους βλαστους πίσω στο ένα ή δυο σετ φύλλων, ακολουθώντας τις εξάρσεις της ανάπτυξης κατά την διάρκεια της περιόδου ανάπτυξης. Για δέντρα που χρειάζονται μικρά μεσοδιαστήματα στους βλαστούς, τα «μάτια» μπορούν να κορφολογηθούν αφήνοντας 2 νέα αντίθετα φύλλα μόλις γίνουν εμφανή. Αυτό θα προωθήσει λεπτή ανάπτυξη με διακλαδώσεις, με κοντά μεσοδιαστήματα και θα βοηθήσει την ανάπτυξη ματιών πιο πίσω στα κλαδιά(back-budding). Αφαιρείτε όλα τα κλαδιά με μεγάλα μεσοδιαστήματα.
Αποφύλλωση μπορεί να γίνει στα μέσα καλοκαιριού, αυτό οδηγεί σε μικρότερα φύλλα, καλύτερη διακλάδωση και δυνατότερο φθινοπωρινό χρώμα. Παρ’ όλα αυτά αποφύλλωση θα πρέπει να γίνεται μόνο σε υγιή δέντρα, ποτέ την ίδια χρονιά με τη μεταφύτευση, ποτέ 2 χρόνια εν συνεχεία και ποτέ σε αδύναμες κοκκινόχρωμες ποικιλίες.
Το αυστηρό κλάδεμα και το κλάδεμα διαμόρφωσης θα πρέπει να γίνονται το φθινόπωρο μετά την πτώση των φύλλων (προτιμότερο μέσα σε μια εβδομάδα) ή κατά το μέσο του καλοκαιριού στην περίοδο ημι-ύπνωσης όταν οι πληγές κλείνουν πολύ γρήγορα. Ποτέ μην κλαδεύετε κατά τη διάρκεια της άνοιξης καθώς όλα τα είδη acer έχουν τη συνήθεια να χάνουν πολλά υγρά, πράγμα που μπορεί να εξασθενήσει σοβαρά το φυτό ή ακόμα και να έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια των κλαδιών. Σιγουρευτείτε ότι οι πληγές έχουν σφραγιστεί καλά.
Για δέντρα που επιδεικνύονται για τις χωρίς φύλλα χειμερινές σιλουέτες τους, το καλοκαιρινό κλάδεμα μπορεί να είναι ένα ενδεχόμενο.
Συρμάτωμα
Το συρμάτωμα μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε στιγμή από τις αρχές της άνοιξης μέχρι αργά το φθινόπωρο, αν και κάθε περίοδος έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της. Το καλύτερο είναι το συρμάτωμα να γίνεται σε γυμνά κλαδιά πριν την ανάπτυξη των νέων βλαστών την άνοιξη, μετά την αποφύλλωση στα μέσα καλοκαιριού ή μετά την πτώση των φύλλων το φθινόπωρο. Σε αυτές τις περιόδους η εικόνα της δομής των κλαδιών δεν εμποδίζεται από το φύλλωμα και υπάρχουν αρκετοί χυμοί στα κλαδιά ακόμα για να τα διατηρήσουν εύκαμπτα.
Το συρμάτωμα την άνοιξη θα πρέπει να γίνεται με προσοχή καθώς τα νέα «μάτια» μπορούν να αποκοπούν πολύ εύκολα και το σύρμα μπορεί γρήγορα να σημαδέψει το φλοιό μετά την ραγδαία ανοιξιάτικη ανάπτυξη. Δέντρα που συρματώνονται μετά την πτώση των φύλλων, το φθινόπωρο, πρέπει να προστατεύονται από δυνατούς παγετούς, καθώς τα κλαδιά δεν θα επουλωθούν σωστά μέχρι την ανοιξιάτικη περίοδο ανάπτυξης. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα τα κλαδιά γίνονται εξαιρετικά εύθραυστα και μπορεί να σπάσουν χωρίς προειδοποίηση, μόνο πολύ απαλό συρμάτωμα πρέπει να δοκιμάζεται.
Πολλαπλασιασμός
Σπείρετε σπόρους μόλις είναι ώριμοι. Οι εναέριες καταβολάδες είναι ο κύριος τρόπος πολλαπλασιασμού και θα πρέπει να γίνεται μόλις η νέα ανάπτυξη σκληρύνει το Μάιο. Τα μοσχεύματα πετούν ρίζες εύκολα, αλλά μπορεί να έχουν μεγάλο ποσοστό αποτυχίας και μπορεί να χρειαστούν 2 με 3 χρόνια για να αναπτυχθούν ζωηρά.
Επιβλαβή έντομα και ασθένειες
Αφίδες, κοκκοειδή, κάμπιες και ιοί συμπεριλαμβανομένου και του verticillum wilt (μύκητας).
Φυτά εξασθενημένα από έλλειψη λίπανσης, φτωχού ριζικού συστήματος, μεταφύτευση, υπερβολικό ή ελλειπές πότισμα, έλλειψη περιόδου ύπνωσης είναι πιο πιθανό να έχουν καμμένα φύλλα.
Στυλ
Όλα τα στυλ εκτός από το λόγιο (literati – bunjin) από μικρά μέχρι πολύ μεγάλα μεγέθη.
Συμπληρωματικές πληροφορίες
Η καταλληλότητα για πολύ θερμά κλίματα είναι αμφισβητήσιμη, σε πολύ υψηλές καλοκαιρινές θερμοκρασίες μπορεί να είναι ένας ατέλειωτος αγώνας να κρατήσετε τα φύλλα σε καλή κατάσταση ή ακόμα και πάνω στο δέντρο. Τα acer palmatum επίσης χρειάζονται μια περίοδο ύπνωσης (χειμερινές θερμοκρασίες μικρότερες των 10ºC για τουλάχιστον 44 ημέρες). Τα δέντρα μπορούν να επιβιώσουν μερικά χρόνια χωρίς περίοδο ύπνωσης αλλά χάνουν το σφρίγος τους και αυτό μπορεί να οδηγήσει στην τελική τους απώλεια.
(Σημειωση: Αυτό είναι ένα πρόβλημα για αυτά τα δένδρα στην Ελλάδα. Ακόμα δεν έχουμε αρκετή εμπειρία για τις αντιδράσεις τους σαν μπονσάι εδώ. Με τον καιρό θα έχουμε περισσότερα στοιχεία και θα ενημερώσουμε και σε αυτό το άρθρο.)
Αποφύγετε τα εμβολιασμένα δέντρα φυτωρίου (μια ποικιλία acer palmatum άτσαλα τοποθετημένη πάνω σε ένα πιο ακμαίο υποκείμενο του είδους). Αγοράστε μόνο δέντρα ειδικά εμβολιασμένα για μπονσάι με ένα πολύ καθαρό εμβόλιο πολύ χαμηλά στον κορμό.
-------------------------------
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου